شير گازی

شير توپي يا گازي شيرهايي با حركت چرخشي مي باشند كه در آنها از مجرابندي كه به شكل كروي مي باشد استفاده مي شود. كه اين مجرابند ها براي باز و بسته كردن جريان مورد استفاده قرار مي گيرد. Ball Valveها شيرهاي ساده قطع و وصل هستند كه از يك قطعه توپي شكل براي متوقف كردن و راه اندازي دبي سيال در پايين دست شير استفاده مي شود با چرخش ساقه شير به سمت موقعيت باز شدن توپي چرخيده و سوراخي كه در وسط آن تعبيه شده است در مسير ورود و خروج سيال قرار ميگيرد و در نتيجه سيال از شير عبور مي كند.وقتيكه توپي طوري بچرخد كه سوراخ آن عمود بر مسير سيال قرار گيرد، دبي سيال متوقف مي گردد. وقتيكه توپي در موقعيت نيمه باز قرار مي گيرد ، جريان آشفته اي در شير ايجاد مي شود اين مشخصه باعث محدوديت كاربرد Ball Valve مي گردد. بنابراين بايستي فقط در كاربردهاي كاملاً باز يا كاملاً بسته بكار روند. در Ball Valveهايي كه در سيستمهاي فرآيند بكار مي روند ممكن است از عملگرهاي مختلفي به منظور كنترل مستقيم يا از راه دور شير استفاده شود. متداولترين اين عملگرها يا بصورت دستي بوده و يا توسط يك موتور كار مي كنند . شيرهاي دستي داراي يك چرخ يا اهرم دستي مي باشند كه يا مستقيما يا از طريق يك گيربكس به ساقه شير وصل مي شوند . با حركت ساقه شير به اندازه يك قوس 90 درجه ، شير باز يا بسته مي شود. در بيشتر Ball Valveها عمل كردن شير در حالتي روي مي دهد كه دسته ولو تا 90 درجه بچرخد. برخي از Ball Valveها داراي عملگرهايي هستند كه بصورت دنده خورشيـدي عمل مي كنند . اين نوع از دنده ها به شير اجازه مي دهند كه از دستـه كوچكتري استفاده كنند ولي نيروي حاصله از آنها به اندازه يك شير بزرگ مي باشد.از شير توپي براي كنترل جريان فقط زماني كه سيال گاز باشد مي توان استفاده كرد. مزيت هاي استفاده از Ball Valve : قيمت پايين تر نسبت به ساير شيرها عمل كردن سريع در باز و بسته شدن عمل كردن در 4/1 بسته بودن و باز بودن مجراي توپي يكپارچه بودن قطعات آن و عدم نياز به روانكاري وزن كم ، ساختمان فشرده ، نصب و بهره برداري آسان گشتاور پايين مورد نياز جهت باز و بسته كردن(در نتيجه انتخاب آسانتر عملگر) استفاده از شيرهاي توپي چند راهي براي تغيير جهت جريان انوع BALL VALVE ها از نظر بازشدن و مونتاژ به چند دسته تقسيم مي شود. MAX 6” امكان تعميرات ندارد :END ENTRY تعميرات از بالا: TOP ENTRY دو تكه :SPLIT BODY سه تكه :THREE PICES داراي هرز گرد مي باشد: DOUBLE TRUNNION بطور متعارف اين سري از شيرها مشخصه هاي كمتري براي تنظيم جريان دارند و همچنين در وضعيت تنطيم جريان بدليل سرعت بالاي سيال ، نشيمنگاه در معرض سايش سريع قرار مي گيرد.يكي ديگر از اشكالات Ball Valve ها حبس شدن مقداري از سيال در داخل توپي در هنگام بسته شدن مي باشد. مسير ورود سيال به Ball Valveها به صورتهاي ذيل مي باشد. 1- بصورت كاهش در سطح مقطع (Reduced Bore) در اين نوع يك حالت ارفيس مانند داريم و سطع مقطع حفره روي گوي كمتر از ورودي و خروجي شير است. 2- بصورت مسير كاملا باز (Full Port Pattern) در اين نوع حفره روي گوي به اندازه قطر ورودي و خروجي شير مي باشد. در هنگام طراحي خطوط PIPELINE به منظور استفاده از تجهيزات پيگراني يكسان بودن اندازه مجرابند شيرها با اندازه خطوط لوله بايد در نظر گرفته شود. جنس شير توپي از مهمترين قسمتهاي اين شيرها نشيمنگاه آنها مي باشد كه بايد در هنگام انتخاب Ball Valve به نوع ماده تشكيل دهنده آن دقت نمود كه بايد متناسب با سيال عبوري از داخل شير باشد. عـمومي ترين مواد تشـكيل دهنـده نشيمنگاه در Ball Valve ها از جنـس تفلـون PTFE و يا نايلـون و يا تركيبـي از اين مـواد مي باشد. بدليل استفاده از اين مواد الاستومري در اين شيرها نمي توان در دماهاي بسيار بالا از آنها استفاده نمود.